Cešnjak, najsmrdljivija od svih poznatih namirnica, ujedno je i lijek koji se koristi stoljecima. Obožavali su ga Indijci, Egipcani i Rimljani, a sovjetski vojnici prozvali su ga "ruskim penicilinom". Njegova pikantnost nezamjenjiva je u kulinarstvu, a dovoljne su samo male kolicine da jednostavno jelo pretvori u deliciju.
Cešnjak se uzgaja više od 4.000 godina, a porijeklo vuce iz daleke Azije. U starom Egiptu bio je jedan od neophodnih stvari koje treba ponijeti u drugi svijet, a poklanjao se i kao znak pažnje.
U antickoj Grckoj najviše se koristio kod plucnih bolesti, a rabio se za lijecenje kolere, kuge, tifusa, dizenterije, upale pluca, bronhitisa i tuberkuloze, kao i kašlja i glavobolje. Prepisivao se i za sprjecavanje, ublažavanje i lijecenje razlicitih tegoba, u borbi protiv starenja, protiv kukaca te se njime lijecila i impotencija. Vjerovalo se da djeluje protiv vampira.
U vrijeme Prvog svjetskog rata, u nedostatku antibiotika, cešnjak se koristio na bojnom polju za dezinfekciju rana i sprecavanje gangrene.
Sadrži više od 200 biološki aktivnih tvari, s tim da su ljekovite i zacinske tvari vecinom u lukovici: etericna ulja, vitamini A, B1, B2 i C, minerali - kalij, željezo, sumpor, jod, kalcij, fosfor, selen, aminokiseline, enzimi, inulin, adenozin i alicin koji nastaje iz alina djelovanjem enzima.
Alin, glavni sastojak cešnjaka, je spoj iz kojeg u organizmu nastaju sumporni spojevi koji mu daju karakteristican miris. Razgraduje se na manje sastojke koji reagiraju s crvenim krvnim zrncima i stvaraju spoj koji opušta krvne žile i omogucava dobar protok krvi. Osim toga smanjuje tlak i omogucava da se putem krvi prenosi više kisika do organa, te tako olakšava rad srca. Ipak, prevelike doze mogle bi prorijediti krv i utjecati na krvarenje.
Smanjuje razinu kolesterola u plazmi i sprjecava razvoj malignih bolesti. Utvrden je i ucinak na širenje krvnih žila, normalizira ubrzan rad srca, poboljšava rad srcanih krvnih žila i pospješuje probavu i rad želuca te potice rad jetre, bubrega i prostate, koristi se u lijecenju gripe i bronhitisa, herpes i kvasnih gljivica.
U kulinarstvu, upotrebljava se sušen, cist ili u zacinskim mješavinama, a koristi se i list mladoga cešnjaka. Spaja se gotovo sa svim namirnicama. Dodaje se juhama, umacima, mesu i neizostavno ribi, a njegova pikantnost izrazito dolazi do izražaja kao dodatak svježem siru.